مفهوم و ماهیت کرامت در اسناد حقوق بشری و آموزه های دینی

کرامت انسانی مفهوم تازه و نوبنیادی نیست ولی ظهور امروزی آن به سده اخیر مربوط می شود، از این رو در گفتمان های حقوق بشری پیشینه چندانی ندارد و از اعلامیه حقوق بشر بود که توجه و گرایش فوق العاده ای بدان معطوف گردید تا جائیکه منشور بین المللی حقوق بشر و کنوانسیون های برگرفته از آن، صراحتاً حقوق مندرجه را مبتنی از کرامت انسانی معرفی نمودند. عدم تبیین مفهوم و مبنایی واضح از کرامت در اسناد حقوق بشری، از سوالات پیرامون این مقوله در میان اندیشمندان حقوق بشری است که اغلب آن را به معضل جمع میان دو مسأله نسبیت فرهنگی و جهانشمولی حقوق بشر مربوط می-دانند. علاوه بر ابهام مذکور برداشت های مادی گرایانه از کرامت انسانی در توجیه حقوق اساسی انسان-ها از دلائل اصلی ناهمخوانی مفهوم و منشاء آن با آموزه های دینی است. اعتقاد صرف به کرامت ذاتی عامل اصلی تضاد با نظام حقوقی اسلامی است که علاوه بر کرامت ذاتی به کرامت اکتسابی یا ارزشی معتقد است. اسلام کرامت ذاتی را تنها استعدادی بالقوه برای همه انسان ها می داند و به دلیل قابلیت هدایت پذیری انسان در چهارچوب اختیارمندی و بهره گیری از عوامل هدایت باطنی و ظاهری یعنی عقل و انبیای اللهی، کرامت ذاتی را در اثر دو عامل غفلت و جهل قابل سلب و زوال می شمارد که نتیجه منطقی آن توجیه احکام جزایی اسلام از جمله قصاص، حدود و... است.